Selasa, 06 Oktober 2020

SERAT WEDHATAMA PUPUH GAMBUH

 

A.    Pangertene tembang macapat Gambuh

Tembang macapat inggih menika wujud tembang Jawa ingkang ugi dipunsebat tembang alit.

            Guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu.

1.      Guru gatra yaiku cacahing gatra saben sapada.

2.      Guru wilangan yaiku cacahing wanda saben sagatra.

3.      Guru lagu yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra.

Guru gatra, guru wilangan, dan guru lagu tembang macapat

1.      Gambuh 4 gatra: 12u, 6a, 8i, 12a

2.      Megatruh 5 gatra: 7u, 10u, 12i, 8u, 8o

3.      Durma 7 gatra:12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i

4.      Pangkur 7 gatra: 8a, 11i, 8u, 7a, 12u, 8a, 8i

5.      Mijil 6 gatra: 10i, 6o, 10e, 10i, 6i, 6u

6.      Sinom 9 gatra: 8a, 8i, 8a, 8i, 7i, 8u, 7a, 8i, 12a

7.      Kinanthi 6 gatra: 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i

8.      Asmarandhana 7 gatra: 8i, 8a, 8e, 8a, 8a, 8u, 8a

9.      Dandhanggula 10 gatra: 10i, 10a, 8e, 7u, 9i, 7a, 6u, 8a, 12i, 7a

10.  Megatruh 5 gatra: 12u, 8i, 8u, 8i, 8o

11.  Maskumambang 4 gatra: 12i, 6a, 8i, 8a

 

Gambuh iku tambuh, embuh, kambuh, jumbuh lan tembung kang awanda mbuh. Tegese Lanteh. Anggitane Natapraja. Kacarita mula bukane tembang iki lelagon gandarwa (raseksa) ing jaman Mataram. Digunakake kanggo menehi ngelmu kang kukuh bakuh (tegas/galak).

 

 

 

 

 

 

Pathokan tembang Gambuh

GAMBUH

Guru wilangan

Guru lagu

Guru gatra

7

u

5

10

u

12

i

8

u

8

o

 

1.      Watak tembang Gambuh

Watake tembang Gambuh iku grapyak, sumanak, mula cocok kanggo ngandharake bab-bab asipat paseduluran, pitutur, piwulang, kekarepan.

 

2.      Makna tembang Gambuh

Miturut maknane, tembang Gambuh iku nggambarake watak pawongan kang ngancik dewasa utawa pribadi kang sansaya dewasa, mula isa njumbuhake kabutuhan lair lan batin, kluwarga lan masarakat, pribadi karo Gusti. Tembang iki menehi pitutur, anggenah-nggenahake utawa tansah menehi pangerten. Pancen lumrahe piyayi sepuh tansah isa njumbuhake panguripane lan seneng aweh pitutur marang anak putu, patrap lan pangucap isa nyawiji, panguripane ayem tentrem lan ora bot sisih. Makna sawijine sawise omah-omah kudu padha ngertine, asah asih asuh marang sawenehe kabutuhan, tanggung jawab lan perkara ing sajroning kluwarga kang saya abot lan maneka warna.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.      Tuladha tembang Gambuh

3

5

5

5

5

3

56

sa-

mêng-

ko

ing-

sun

tu-

tur

6

5

3

2

2

3

5

5

3

56

sêm-

Bah

ca-

Tur

su-

pa-

ya

lu-

mun-

tur

3

2

6

12

2

2

2

2

3

1

6

1

dhi-

Ngin

ra-

ga

cip-

ta

ji-

wa

ra-

sa

ka-

ki

1

2

2

2

3

1

2

3

Ing

ko-

no

la-

mun

kê-

tê-

mu

3

5

6

5

3

23

1

2

tan-

Dha

nu-

gra-

ha-

ning

Ma-

non

 

4.      Teknik penulisan tembang Gambuh
a. Temtokna lan tulisen ngenani gagasan apa sing arep kogawe tembang, saengga bisa mangerteni wewatakane.

b.      Temtokno tembang apa sing arep kogawe.

c.       Tulisen guru gatra, guru wilangan, lan guru lagune.

d.      Gawea ukara-ukara (kalimat ) kang selaras karo paugerane tembang macapat.

e.       Titinen maneh tembung-tembunge, lan ukara-ukara kang kogawe mau kudu cocok karo paugerane tembang sing kokgawe

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

IKLAN

  ·       Definisi, tujuan, Struktur, kaidah dan Basa   iklan Iklan iku sawijining pesen babagan barang/ jasa (produk) kang digawe dening ...