A.
Pengertian Carita Rakyat
Carita rakyat inggih menika salah setunggaling karya sastra
ingkang lair kaliyan ngrembaka wonten salebetipun masyarakat tarisional kaliyan
disebaraken salebetipun wujud relief tetap, utawi salebetipun bentuk baken
ingkang sumebar ing antawis kolektif tertentu wonten ing salebetipun wekdal
ingkang langkung dangu.
Sumber:http://yunanastiti.blogspot.co.id/2013/02/
B.
Fungsi Carita Rakyat
Fungsi carita rakyat jawa kejaba kanggo lelipur uga bisa didadehaken tuladha utamane carita-carita
rakyat sing ngandung piwulangan-piwulangan moral. Akeng sing pada ora
mangerteni menawa negari sing endah kiye nduweni akeh carita rakyat indonesia
sing durung nate kita krunggu. Bisa dimaklumi amarga carios rakyat sumebar
sekang lesan marang lesan sing diwarisken sakcara turun temurun.
C.
Ciri-ciri Carita Rakyat
Ciri-ciri carita
rakyat:
1.
Anonim,
mboten dipun mangertosi sinten sejatosipun ingkang nganggit
2.
Kalebu
karya kolektif, dipun anggep ngadhahi rakyat sareng-sareng
3.
Nyariosaken
bab awon lan leres kangge nggambaraken kadadosan-kadadosan ingkang mokal
wontenipun (imajinasi)
4.
Statis,
tetep, mboten wonten ewah-ewah ingkang wigati saking jaman dateng jaman
salajengipun.
D.
Unsur-unsur Carita Rakyat
Unsur intrinsik carita
rakyat:
1.
Tema,
inggih menika gagasan baken ingkang dados dhasaripun cariyos.
2.
Paraga,
inggih menika purusa ingkang nglakoake cariyos.
3.
Penokohan,
inggih menika gambaran watak.
4.
Alur/plot,
inggih menika rerangkening cariyos ingkang kadhapuk kanthi logis.
5.
Latar/setting,
inggih menika panggenan, wekdal, utawi swasana ing crita.
6.
Amanat,
inggih menika pitutur utawi pesen pangripta wonten ing cariyos.
7.
Sudut
pandang, inggih menika posisi pangripta wonten ing cariyos.
Pangripta saged dados:
-
Purusa
kapisan paraga utama (orang pertama pelaku utama)
-
Purusa
katiga (orang katiga)
-
Sarwi
mangertos (serba tahu)
E.
Sinopsis
Sinopsis yaiku ringkesan sawijining crita. Ringkesan yaiku salah sawijining
wujud nyekakake sawijining crita kanthi tetep migatekaken unsur-unsur
intrinsiksawijining crita iku. Gawe sinopsis iku cara kang efektif kanggo
ngaturaken sawijining crita kang dawa dados wujud cekak. Sajroning sinopsis
kaendahan gaya basa, ilustrasi lan penjelasan-penjelasan diilangaken, nanging
tetep gumathok marang isi lan gagasan umum pagripta. Dawane sinopsis biasane
seperlima utawa sepersepuluh saka dawane karangan asli.
Cara gawe sinopsis:
1. Maca
naskah asli kanggo nggoleki gagasan umume panulis
2.
Nyatet
gagasan utama kang penting
3.
Ngrantam
maneh gagasan utama dadi paragraf
4.
Dialog
lan monolog cukup ditulis isi utawa garis utamane
5.
Sinopsis
ora kena owah saka lakune crita asli
F.
Jenis Carita Rakyat
Jenis-jenis carita rakyat kados ingkang sampun dipunandharaken ing materi mirengaken teks carita
rakyat teng ngajeng, ingkang saget dipun lebetaken teng kategori jenis-jenis carita rakyat punika
wonten werni-werni, antawisipun legenda, mite, sage, dongeng, lan fabel. Teng
ngandhap punika badhe dipunjlentrehaken sakedhik pangertosan saking kategori
carios rakyat ing inggil.
1. Legenda
Pengertian Legenda inggih punika carita rakyat ingkang dipun anggep leres
nat kedadosan, ingkang caritanipun dipun hubungaken kaliyan tokoh sujarah,
ingkang sampun dipun bumboni kaliyan keajaiban, kasekten, lan keistimewaan
tokohipun, Utawi carita jaman ganu sing ana gegayute karo prastawa sujarah
(minurut KBBI).
2. Mite
Pengertian Mite inggih punika carita prosa rakyat ingkang dipun tokohi
dening para dewa-dewi utawi makluk lembut ingkang kedadosan ing dunya sanes
(kahyangan utawi alam gaib) lan dipun anggep leres kedadosan dening inkang
nganggit carita punika utawi penganutipun.
3. Sage
Pengertian Sage inggih punika carios dangu ingkag wonten gegayutanipun
kalian sujarah, ingkang nyritakaken kewantunan, kasekten, kepahlawanan
lan keajaiban satunggaling tiyang utawi tokoh.
4. Fabel
Pengertian fabel inggih punika carita ingkang nyritakaken gesangipun kewan
utawi sato ingkang tindhak-tandhukipun kados manungsa, carita punika mboten
leres-leres kedadosan, namung carita fiksi, terkadang fabel ugi nglebetaken
karakter mioritas arupi manungsa.
5. Dongeng
Pengertian Dongeng inggih punika satunggaling carita ingkang mboten nate
kedadosan namung carita fiksi, ingkang nyritakaken satunggaling bab ingkang
ngaeng, aneh, lan mboten saged dipun logika. Adatipun nyritakaken bab keajaiban
lan kasakten para dewa, raja, pangeran, putri, lan sanesipun.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar